Buitenland verhuizen - schoolgaande kinderen

(Tijdelijk) naar het buitenland verhuizen, ofwel (semi)permanent emigreren naar een ander land, is niet alleen voor gepensioneerden. Met de huidige technologie en in de moderne tijd zijn we mobieler en minder gebonden aan één thuisbasis dan ooit. Het kan voorkomen dat u kinderen heeft en dat u zich ook in zo’n situatie bevindt waarin u naar het buitenland zou willen vertrekken, tijdelijk of voorgoed naar bijvoorbeeld een tweede woning. Met hele jonge kinderen bent u nog niet zo aan één plek gebonden, maar met kinderen die al op school zitten en helemaal gewend zijn aan het schoolsysteem van Nederland, kan dat wel wat ingewikkelder zijn allemaal. Als gezin die stap maken is toch net wat complexer dan zonder kinderen, maar zeker niet onmogelijk. Van kinderen is bovendien bekend dat zij vaak erg flexibel zijn, hoewel het toch niet altijd allemaal direct even gemakkelijk is. Er komt namelijk best een hoop kijken bij een verhuizing naar een ander land met kinderen, zeker als u schoolgaande kinderen heeft.

Onderwijs voor uw kinderen in het buitenland

Iets waar over nagedacht moet worden, voordat u met uw kinderen ons kleine kikkerlandje inruilt voor een ander land, is hoe u uw kinderen wilt (laten) onderwijzen, of u ze ook naar school wil laten gaan en meer van dit soort zaken. De mogelijkheden in het buitenland zijn voor Nederlands onderwijs vanzelfsprekend veel beperkter dan bij ons in Nederland. Daarbij komt nog dat kinderen vaak de nieuwe taal nog niet spreken en andere vakken, buiten Nederlands om, met name in het begin, ook lastig te volgen zijn voor ze. En sommige vakken voldoen in het buitenland niet aan de Nederlandse normen, dat is vaak het geval bij bijvoorbeeld rekenen en aardrijkskunde.

Noodzaak van onderwijs voor kinderen

Wat in ieder geval buiten kijf staat is dat onderwijs noodzakelijk is voor de ontwikkeling van kinderen en om ze een kansrijke toekomst te kunnen bieden. Naar school gaan en contact hebben met klasgenootjes heeft daarnaast ook een positief effect op hun ontwikkeling. Kinderen die geen onderwijs volgen zullen later in hun leven achter de feiten aan blijven lopen en dat is iets wat u als ouder logischerwijs wilt voorkomen. Een kind wat geen onderwijs heeft gevolgd en daardoor een achterstand heeft opgebouwd zal veel moeite hebben met mee komen met anderen bij terugkeer naar Nederland. Met het oog op de toekomst is gedegen onderwijs natuurlijk ook zeer van belang. Uw kind heeft de juiste vooropleiding nodig om door te stromen naar een vervolgopleiding. Het Nuffic is er om diploma’s, die buiten Nederland gehaald zijn, te vergelijken met de Nederlandse standaard.

Onderwijsmogelijkheden in het buitenland

Natuurlijk bent u als ouder in het buitenland beperkt in de mogelijkheden als het gaat om onderwijs, maar er zijn wel een aantal alternatieven voor het Nederlandse onderwijs. U kunt bijvoorbeeld zelf les geven aan uw kind of kinderen met behulp van lespakketten, dit kan een goed alternatief zijn voor het onderwijs wat de kinderen in Nederland gewend waren. Wat ook nog kan is dit combineren met onderwijs in een klas. Eigenlijk zijn er vier hoofdmogelijkheden te onderscheiden. U kunt uw kind of uw kinderen naar een lokale school sturen. Op zo’n school is Nederlands onderwijs niet mogelijk, dit kan dan gevolgd worden via afstandsonderwijs van bijvoorbeeld een instelling zoals de Wereldschool of u kunt uw kind(eren) naast naar de lokale school, ook naar een Nederlandse taal en cultuurschool, kortweg NTC genoemd, sturen. Niet overal zit een NTC in de buurt, dus dat kan lastig zijn. Wat een groot nadeel kan zijn van een buitenlandse, lokale school, is natuurlijk de taal. Uw kind zal waarschijnlijk niet vanaf het eerste moment vloeiend de taal spreken en beheersen en aangepaste programma’s voor buitenlandse kinderen hebben scholen vrijwel nooit. Anderzijds leert het kind door de omgang met leeftijdsgenootjes die de taal wel spreken wellicht de taal (spelenderwijs) extra snel kennen. Mocht u er voor kiezen om Nederlands te laten onderwijzen aan uw kinderen via het afstandsonderwijs van een instelling als de Wereldschool en één of meerdere vakken van de lokale school wijkt erg af van de Nederlandse variant, dan kan het raadzaam zijn om ook dat vak wat sterk afwijkt aan uw kind te leren via het afstandsonderwijs van die instelling. Verder zijn er ook internationale scholen waar uw kind wellicht heen kan. Deze zijn echter wel duur en ook op zo’n school wordt meestal geen Nederlands gegeven aan de kinderen. Ook hier zou dan afstandsonderwijs daarvoor de oplossing kunnen zijn. Daarnaast kan volledig afstandsonderwijs ook een manier zijn om uw kind(eren) onderwijs te laten volgen. Al het onderwijs zelf organiseren is ook een mogelijkheid, maar dit is niet aan te bevelen. In vrijwel alle gevallen werkt dit niet zoals gewenst is. Daarbij komt nog dat dit vaak tegen de wetten en regels omtrent onderwijs in gaat.

De wet en het leerplichtig zijn van kinderen

Als Nederlander heeft u (en hebben uw kind(eren)) te maken met de wet op de leerplicht. In grote lijnen zegt die wet dat ieder kind van zijn of haar vijfde tot zijn of haar zestiende levensjaar leerplichtig is en als er nog geen startkwalificatie (diploma van de havo, het vwo of het mbo niveau 2 of hoger) behaald is, moet een kind onderwijs volgen tot zijn of haar achttiende levensjaar. Iedere gemeente beschikt over een leerplichtambtenaar, afgekort ook wel LPA genoemd. Blijft u bij (tijdelijk) vertrek naar het buitenland ingeschreven staan in de gemeentelijke basisadministratie (de GBA), dan moet de LPA u toestemming geven voor het (tijdelijk) van school halen van uw kind(eren). Wanneer een LPA de wet op de leerplicht letterlijk neemt, zal deze niet toestaan dat u uw kind(eren) van school haalt, maar dit gaat in de praktijk lang niet altijd zo. De LPA’s van verschillende gemeenten nemen verschillende beslissingen. Soms wordt er toestemming voor bepaalde tijd gegeven of onder een bepaald voorwaarde (dat u bijvoorbeeld uw kind(eren) inschrijft bij een andere instelling voor onderwijs). Soms wordt er absoluut geen toestemming gegeven. Dan is de optie die overblijft om uw kind uit te schrijven uit de GBA, maar dit kan een LPA die erg streng is ook voorkomen door zijn collega op de afdeling burgerzaken hierover in te lichten. Sommige scholen bieden ouders lesmateriaal aan en staan toe dat ouders hun kind(eren) op de school ingeschreven blijven. De school overtreedt door dit te doen en door dit toe te staan de wet, omdat een voorwaarde voor bekostiging van de overheid naar de school toe is, dat een kind regelmatig op school verschijnt. Wanneer u ook gebruik maakt van deze ‘vriendendienst’ van de school en men komt erachter dat de school in overtreding van de wet is, dan moet uw kind of moeten uw kinderen toch nog worden uitgeschreven. Dat heeft dan weer tot gevolg dat u met uw kind(eren) de wet op de leerplicht overtreedt en dat de LPA die uw kinderen onder zijn of haar hoede heeft u hierop aan zal spreken en dat deze maatregelen zal nemen.

Conclusie met betrekking tot onderwijs

Verhuizen naar het buitenland met schoolgaande kinderen is iets waarover u van te voren zelf het een en ander voor uit zult moeten zoeken en informatie over in moet winnen. Vervolgens is het tijd om op zoek te gaan naar de onderwijsvorm die bij u en natuurlijk uw kind(eren) past. Het is goed om daarbij in gedachten te houden dat ieder kind anders is en dat ieder kind anders leert. Een kind dat erg sociaal is, zal individueel onderwijs misschien vrij saai vinden en op een lokale school de taal wellicht vrij gemakkelijk oppikken en snel leren. Dit terwijl een wat verlegen kind misschien problemen kan ervaren door de taalbarrière, waardoor het kind nog verder in zijn of haar schulp zal kruipen en ongelukkig zou kunnen zijn, met name in het begin. Hierbij zou extra taalles kunnen helpen of taalles al voordat u naar het buitenland vertrekt, om het kind een zekerder gevoel te geven.