Zelf uw 2e woning in Frankrijk renoveren

Tweede huis kopen in Frankrijk en deze zelf renoveren en/of verbouwen, weet waar u aan begint
Een oud boerderijtje opknappen ergens op een idyllisch plekje in Frankrijk. Wat begint met een romantisch idee, kan uitlopen op een zware beproeving voor gezin en zenuwstelsel. Een verbouwing zonder problemen is zeldzaam, zeker als de verbouwing zo’n 1000 kilometer verderop plaatsvindt, het om een schattig, oud, scheef, rot en brokkelig gebouwtje gaat en de aannemer enkel Frans spreekt. Als je echter niet voor één gat te vangen bent, van uitdagingen houdt en je relatie tegen een stootje kan, is het een geweldig avontuur met meestal een zeer charmant resultaat.

Certificat d’Urbanisme (CU)
Het is verstandig nog vóór de aankoop van de bouwval naar de mogelijkheden en onmogelijkheden voor het pand te informeren. Bij de gemeente kan je een CU aanvragen met daarop de plannen omschreven en eventueel een schets erbij, want het is niet altijd vanzelfsprekend dat een schuur een woonbestemming kan krijgen of het aanzien van een gevel drastisch mag veranderen. Als je bouwwerk binnen een straal van 500 meter van een monument is gelegen zijn de regels nog strenger en moeten al je plannen via de Batiment de France. Zelf wonen wij in een pand aan een plein dat als monument geklasseerd is en zijn wij zeer beperkt in bijvoorbeeld de kleuren van onze kozijnen. Ook zonnepanelen op het dak zijn bij ons, vanwege het beschermd dorpsgezicht, uit den boze.

Verborgen gebreken
Ook al heb je je pand nog zo goed van te voren laten analyseren door de meest ervaren bouwkundigen en heb je het idee dat je alle ellende die het huis met zich meebrengt wel op een rijtje hebt, er blijven altijd nog wel een paar verrassingen  die zich op een totaal onverwacht moment aan je openbaren. Het is belangrijk om hier zowel in het budget als in de planning genoeg ruimte voor te reserveren. Zo’n verrassing kan bijvoorbeeld een verrotte rioolbuis zijn diep onder de grond, of een poreuze muur die bij het boren van een gat voor het stopcontact langzaam maar in zijn geheel naar beneden zakt. Ook zou het gebrek zich kunnen openbaren in de vorm van tegenwerkende buren of een onwillige burgemeester. Het is zeer aan te bevelen om zo snel mogelijk met je potje zelfgemaakte abrikozenjam uit eigen tuin bij de buren aan te bellen om je voor te stellen en uit te leggen wat je van plan bent. Bovendien is het niet onverstandig om een gesprek met de burgemeester aan te vragen.

Bouwvergunning
Als de bestemming of het aanzien van het aangekochte gebouw verandert moet er een vergunning worden aangevraagd. Deze aanvraag kan, afhankelijk van het type, twee tot zes maanden in beslag nemen. Voor de verbouwing van een gebouw groter dan 170 vierkante meter moet de aanvraag worden ingediend door een in Frankrijk ingeschreven architect met de benodigde verzekeringen.

Aannemer
Waar men in Nederland vaak werkt met een hoofdaannemer die zijn onderaannemers aanstuurt, in Frankrijk is het de gewoonte zelf de onderaannemers bij elkaar te verzamelen. De metselaar, timmerman, elektricien, loodgieter, schilder, kortom alles wat je wilt uitbesteden. Het is handig om hiervoor tips van buren en dorpsbewoners te vragen, hoewel het nog wel eens blijkt dat Fransen heel andere eisen stellen aan de kwaliteit van het werk dan Nederlanders. Bekijk zo mogelijk eerder werk van de te selecteren artisans, zodat u weet waar ze toe in staat zijn. Als u zelf niet permanent aanwezig bent is het belangrijk iemand ter plaatse te hebben die u vertrouwt en die goed op de hoogte is van uw wensen, om de bouw te begeleiden, de maître d’oeuvre. Deze kan u ook helpen met de aanbesteding. Dit kan een architect zijn, maar dat hoeft niet. Het is belangrijk dat de maître d’oeuvre een verzekering heeft voor zijn werkzaamheden.

De verbouwing
Als u vanuit Nederland de verbouwing geheel uitbesteedt, is het van groot belang dat u goede duidelijke tekeningen hebt, op schaal. Om te voorkomen dat er beslissingen worden genomen die u graag anders had gezien is het belangrijk om regelmatig contact met de maître d’oeuvre te hebben, die op zijn beurt regelmatig foto’s doorstuurt. Bovendien is het verstandig om zoveel mogelijk zelf bij belangrijke momenten in het bouwproces aanwezig te zijn.
Het kan natuurlijk ook goed zijn dat u zelf aan de slag gaat. Het is het meest logisch en efficiënt om van grof naar fijn te werken en van boven naar beneden, maar als u zelf al in de bouwval gaat wonen kan het slimmer zijn om ruimte voor ruimte helemaal klaar te maken. Ook om de moed erin te houden kan dat een betere opzet zijn, omdat je het geheel in kleine stukjes opdeelt en zo sneller resultaat ziet. Wel is het natuurlijk belangrijk om eerst de basis op orde te hebben. De muren, vloeren en dak. Het is erg frustrerend als men net de tegelvloer heeftt gelegd en dan blijkt dat de vloerbalken vernieuwd moeten worden. Of dat u net een prachtig gelukte strakke stuclaag hebt aangebracht en bij een fikse regenbui het vocht door de muur blijkt te slaan.

Bezuinig niet op veiligheid en materieel
Er is niets zo vervelend om op een wiebelig trapje met een schuurmachine waar het schuurpapier niet goed meer op plakt boven je hoofd te werken, terwijl het stof in je ogen waait. Je kan al voor minder dan 200 euro's een steiger kopen waar je stevig en hoog op staat en ook nog wat bewegingsvrijheid op hebt. Een bril en stofkapje voorkomt een hoop gekuch en getraan en als je zwaar gaat sjouwen kunnen schoenen met ijzeren neuzen voorkomen dat je weken uit de roulatie bent vanwege een verbrijzelde teen. Werken met slecht of versleten gereedschap kan verschrikkelijk frustreren, een hoop prutswerk geven een heel erg veel meer tijd kosten. Het is een cliché, maar…… goed gereedschap is het halve werk.

Eén van de lastige dingen in een oud karakteristiek gebouw is dat er meestal geen hoek haaks is en geen muur recht. Je kan er dan voor kiezen dat charmant te vinden en het zo te laten, of het recht te maken met een flinke stuclaag, of een voorzetwand. Dat laatste kan praktisch zijn bij bijv. het plaatsen van de keuken tegen zo’n wand, of als de wand betegeld moet worden. Een voorzetwand kan tegen de binnenkant van een buitengevel meteen worden gecombineerd met een isolatiepakket. Daarentegen is het soms ook heel verrassend om de oude stuclaag juist helemaal weg te bikken en er een prachtige authentieke natuurstenen muur achter te vinden. Het voegen van zo’n muur is nog wel een vak apart, maar oefening baart kunst!. Kalkstuc is een hele leuke oplossing voor bolle of holle muren in de badkamer waarop tegelen onmogelijk is. De kalkstuc laat zich met alle bochten meesmeren, kan goed tegen vocht en heeft een warme uitstraling, bovendien is het weinig belastend voor het milieu.

Duurzaam verbouwen
Omdat bij de waardebepaling van een huis steeds scherper wordt gekeken naar energielabels en duurzaamheid, is het raadzaam dat in het verbouwingsplan mee te nemen. Afhankelijk van het gebruik van de woning (permanent of alleen voor vakantie) kan worden gekeken naar besparende installaties en duurzame energiebronnen. Goed isoleren en gebruik van duurzame materialen is altijd interessant. Zo kan men in plaats van gipsplaten ook houtvezelplaten gebruiken en als isolatiemateriaal bijvoorbeeld hennep of kurk. De pompe à chaleur ( warmtepomp) is tegenwoordig in Frankrijk een veel gebruikte efficiënte manier van verwarmen, omdat deze inmiddels ook op bestaande cv-radiatoren kan worden aangesloten. Maar ook de houtkachel blijft, behalve heel knus, ook een zuinige warmtebron voor de koude wintermaanden.

Auteur:
Dorien van der Marel is verbonden aan architectenbureau Villasophie